Atrakcje Podlasia – 10 cerkwi prawosławnych z ciekawą historią

Atrakcje Podlasia, gdzie jechać i co zobaczyć? Może tym razem zechcesz poznać, nieco bliżej religię prawosławną? Prawosławie z języka greckiego oznacza: „prawidłowe wyznanie” i jak się okazuje dla wielu Polaków wciąż stanowi wielką niewiadomą.

Podlasie to miejsce, które skupia najwyższą liczbę wyznawców prawosławia w Polsce. Ten fakt sprawia, że można znaleźć tu wiele starych i nowych cerkwi, które w swych murach mają zaklęte niesamowite historie.

Miejsca, które zostały wypisane poniżej to subiektywny spis świątyń prawosławnych – cerkwi i nie tylko, które urzekły mnie pod względem architektury, legendy, aktów uzdrowień i cudów oraz tego, co powiadają lokalni o tych miejscach.

Atrakcje Podlasia – co zobaczyć?
Koniecznie tych 10 niesamowitych cerkwi prawosłąwnych!

Cerkwie – świątynie prawosławne to niewątpliwie atrakcje Podlasia. Zastanawiasz się, co może w nich zachwycać? Zapach, freski, ikonostas, historia, legendy, uzdrowienia, źródła ze świętą wodą, historie osób, które tam służą i służyły.

Poniżej zaczyna się spis – atrakcje Podlasia. Do każdej propozycji dodałem kilka zdań wyjaśnienia, co to za miejsce i dlaczego warto tam pojechać. Co więcej zamieszczam współrzędne. Wystarczy skopiować liczby i wkleić je w google maps, żeby trafić bezpośrednio do celu. Wszystkie obiektyw w tym artykule znajdują się na terenie Województwa Podlaskiego.

1. Grabarka – Święta Góra Grabarka

Współrzędne: 52.416378, 23.007060

Co roku na Święto Przemienienia Pańskiego Grabarka staje się celem pielgrzymów z całej Polski. Święta Góra Grabarka zasłynęła z cudownego ocalenia od zarazy po modlitwach mieszkańców do cudownej ikony Spasa Izbawnika w 1710 roku. Na Górze znajduje się kilka tysięcy krzyży wotywnych przynoszonych przez wiernych z różnymi intencjami.

Na Świętej Górze Grabarce znajduje się: Cerkiew pod wezwaniem Ikony Matki Bożej „Wszystkich Strapionych Radość”, Cerkiew Przemienienia Pańskiego oraz Monastyr Żeński. U podnóża góry płynie rzeczka, która ma uzdrawiającą moc.

Nieco szerzej o Grabarce pisałem w tym artykule: Święta Góra Grabarka. Znajdziesz tam również dużo zdjęć. Warto również nadmienić, że Św. Góra Grabarka zaliczana jest do miejsc mocy na Podlasiu, które skrywa w sobie energię o uleczalnych właściwościach.

2. Supraśl – Monaster Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy oraz Muzeum ikon

Współrzędne: 53.210568, 23.337334

Jest jedyną w kraju świątynią obronną łączącą w sobie cechy gotyku i architektury bizantyńskiej. W cerkwi miały miejsca cuda, m.in. wydostające się mirro z ikony.

Podczas zwiedzania Monasteru warto również odwiedzić Muzeum ikon, które mieści się dosłownie obok. Dowiesz się dlaczego ikony się pisze, a nie maluje. Z jakich materiałów są wykonywane oraz przeczytasz/posłuchasz o ich historiach. Znajdziesz tam rownież informacje o historii prawosławia na Podlasiu. Jest to pierwsze w Polsce interaktywne muzeum prezentujące sztukę sakralną prawosławia.

3. Odrynki – Cerkiew i Skit Świętych Antoniego i Teodozjusza Pieczerskich

Współrzędne: 52.933543, 23.617857

Miejsce stało się kultowym za sprawą już zmarłego Ojca Gabriela. Kiedy tam byłem po raz pierwszy Ojciec Gabriel spojrzał na mnie i powiedział: „Dajcie mu jeść. Dużo chodzi to i chudy”. Pośmialiśmy się. Był to człowiek o wielkiej wiedzy związanej z prawosławiem i siłą ziół.

Skit to nic innego, jak pustelnia, gdzie w ciszy i spokoju można się zbliżyć się do boga. Lokalizacja jest nieziemska. Po roztopie zimowych śniegów Skit wokół jest zalewany wodą z Narwi. Magiczne, a zarazem niepowtarzalne miejsce.

4. Tokary – Cerkiew pw. Ikony Matki Bożej Wszystkich Strapionych Radość

Współrzędne: 52.358351, 23.234179

Bardzo charakterystyczna drewniana Cerkiew o błękitno niebieskim kolorze. Zlokalizowana niedaleko granicy z Białorusią na uroczysku Koterka. Dzieje świątyni związane są z objawieniem Matki Bożej, która w dzień Świętej Trójcy w 1852 roku objawiła się mieszkance Tokar Eufrozynie Iwaszczuk. Budowla została wzniesiona w roku 1912, w miejscu objawienia, gdzie wytrysnęło źródełko, do dziś znajdujące się przy cerkwi. Lokalni powiadają, że woda ma uzdrawiającą moc.

5. Białowieża – Cerkiew pw. Św. Mikołaja Cudotwórcy

Współrzędne: 52.703681, 23.851829

Murowana cerkiew w swoich ścianach skrywa rzadko spotykany ikonostas z chińskiej porcelany. Ikonostas to ozdobiona ściana, pokryta ikonami, która oddziela ołtarz od nawy głównej dla wiernych. Dzieło zostało sprowadzone z Petersburga na specjalne zamówienie cara Aleksandra III. Jest to jedyny porcelanowy ikonostas w Polsce, a w Europie z tego, co mówią źródła znajdują się jeszcze tylko 2 cerkwie, które zostały podobnie wyposażone. Kolorem, który dominuje w ołtarzu jest zielony, a wzory mają głównie motywy roślinne.

6. Uroczysko Krynoczka – Cerkiew Świętych Braci Machabeuszy (3 km od Hajnówki na wschód)

Współrzędne: 52.737915, 23.629294

Cerkiew została wybudowana w sąsiedztwie cudownego źródełka w Puszczy Białowieskiej. Pielgrzymi przybywają, by obmyć schorowane części ciała namoczonymi w wodzie chusteczkami, a następnie pozostawiają je z tyłu na ogrodzeniu. Jest to symboliczne pozbawienie się choroby.

Miejsce to owiane jest wieloma legendami:
Legenda I: Miejscowi pasterze zobaczyli wokół jednego z tutejszych dębów wielką jasność. Na drzewie pojawiła się ikona, a tuz obok wytrysnęło źródełko. W miejscu tym pobudowano drewnianą kapliczkę

Legenda II: Kobieta przyszła do cudownego miejsca w trzecim dniu Wielkanocy z dwoma dziewczynkami zapalił się przed nimi rząd świec. Kobieta odpaliła od ognia swoją świeczkę i z zapaloną wróciła do domu. Uznano to za cud i od tej pory wprowadzono dodatkowe nabożeństwo w trzecim dniu Wielkanocy.

7. Stara Grzybowszczyzna – Cerkiew Narodzenia pw. Św. Jana Chrzciciela – Świątynia Proroka Ilji

Współrzędne: 53.213820, 23.701375

Historia cerkwi związana jest z charyzmatyczną postacią Eliasza Klimowicza zwanego prorokiem Ilją. Wgłębiając się w jego historię miałem ciarki na plecach. Niepiśmienny chłop, który przed I wojną światową podbił serca mieszkańców wsi radząc sobie z bandziorem. Powiadają, że to nie on, jednak ludzie przypisali ten czyn właśnie mu.

Zaczął budować świątynię, a ludzie zaczęli mówić, że cerkiew zaczęła wyrastać sama z ziemi. Ilja zyskał miano proroka, który zstąpił z nieba. Do Grzybowszczyzny zaczęli zjeżdżać wierni, przychodzić pielgrzymi i ciekawscy. Ilia po wkroczeniu do Polski Sowietów w czasie I wojny światowej został prawdopodobnie wywieziony na Syberię. Głos o nim zaginął, jednak nie pamięć. Ilia nadał Grzybowszczyznie nową nazwę: Wierszalin. Teatr w Supraślu przyjął tą nazwę dla siebie. A cerkiew, którą zaczał budować stoi po dziś dzień.

8. Michałowo – Cerkiew Św. Mikołaja

Współrzędne: 53.032633, 23.608159

Drewniana Cerkiew wyróżniająca się barwną polichromią ornamentalno – figuralną, która jest dziełem życia profesora Adama Stalony-Dobrzańskiego oraz znanego malarza Jerzego Nowosielskiego.

9. Puchły – Cerkiew pw. Opieki Matki Bożej

Współrzędne: 52.913449, 23.400996

Powstanie cerkwi wiąże się z ciekawą legendą o objawieniu cudownej ikony Matki Boskiej Opiekuńczej w XVI wieku. Pod olbrzymią lipą rosnącą na pagórku, w miejscu gdzie obecnie stoi cerkiew, zamieszkał stary człowiek cierpiący na obrzęk nóg. Pewnego dnia, podczas żarliwej modlitwy, zauważył na wierzchołku drzewa obraz Matki Bożej i wkrótce jego choroba ustąpiła. Na pamiątkę tego wydarzenia miejsce to nazwano Puchły, od słowa „opuchli”, które w lokalnej gwarze oznaczało m.in. obrzęknięte kończyny.

Jest jednak inny przekaz, który mówi, że ikona Pokrowy Przenajświętszej Bogarodzicy objawiała się również pozostałym mieszkańcom wioski proszącym o obronę przed dziedzicem, który chciał zmusić ich do przejścia na grekokatolicyzm.

Obok lipy wyrosło kilka innych drzew. Wraz z równie wielkimi dębami tworzą grupę 15 pomników przyrody. Obecna świątynia (któraś już kolei na tym miejscu) wyróżnia się oryginalną kolorystyką.

10. Trześcianka – Cerkiew par. p.w. św. Michała Archanioła

Współrzędne: 52.939882, 23.446997

Cerkiew w Trześciance pochodzi z 1864 roku i została wybudowana na miejscu spalonej świątyni w 1835 roku. Historia budowy cerkwi wiąże się z ciekawą legendą: Pewien mężczyzna kupił u Żyda drewno, a dokładniej belki pod budowę domu. Gdy jedną z nich przerąbał na wpół z belki wysypały się złote monety, które przeznaczył na budowę cerkwi. To właśnie dzięki niemu i ze składek parafian zbudowano piękną cerkiew, którą możemy podziwiać po dzień dzisiejszy.

Kilka innych ciekawostek:
– Kiedyś na dzwonnicy cerkiewnej znajdował się zegar, który wskazywał zawsze godzinę dziewiątą.
– Krzyż na kopule dzwonnicy jest wybrakowany (brak żelaznego ramienia). Niemiecki żołnierz podczas II Wojny Światowej wycelował w krzyż i odstrzelił kawałek ramienia.
– Ogrodzenie zostało wokół cerkwi zostało zrobione z kamienia polnego ponad 100 lat temu (1884 roku).

Cerkwie prawosławne na Podlasiu z ciekawą historią. Atrakcje Podlasia – podsumowanie

Mam nadzieję, że powyższy artykuł wzbogacił Twoją wiedzę w temacie cerkwi prawosławnych i nakreślił atrakcje Podlasia, które warto odwiedzić. Pisząc ten tekst musze przyznać, że dotarłem do informacji, o których sam wcześniej nie wiedziałem. To była odkrywcza podróż odbyta na krześle zza biurkiem. Jeśli jednak czujesz niedosyt to odsyłam do tekstu, pt. Cerkwie w Białymstoku i okolicach. Prawosławie na Podlasiu. Znajdziesz tam kilka innych propozycji.

Jestem bardzo ciekawy jakie cerkwie do tej pory udało Ci się odwiedzić na Podlasiu, a co więcej jakie masz odnośnie nich spostrzeżenia? Co więcej zachęcam do wrzucania w komentarzach innych cerkwi na terenie województwa, które Twoim zdaniem mają ciekawą historię.

Na koniec łap wpisy, które mogą Cię zainteresować:

• Lekkie podróże – 45 praktycznych rad w pigułce
• Fotografia smartfonem – 5 rad jak robić piękne zdjęcia

Szerokiej drogi i miłego zwiedzania!