Mało znane! Przesądy i zabobony na Podlasiu

Pisząc artykuł, pt. Przesądy i zabobony na Podlasiu – wierzenia ludowe, nie myślałem, że Czytelnicy z Podlasia tak chętnie, będą dzielić się swoimi doświadczeniami w tym temacie. Chcąc zachować informacje, które udało mi się otrzymać i uporządkować. Postanowiłem stworzyć drugi wpis dotyczący wierzeń ludowych na Podlasiu, tym razem jednak skupiłem się na mało znanych przesądach i zabobonach.

Niektóre przesądy i zabobony nawiązują do wcześniejszego artykułu, niemniej jednak pozwoliłem sobie je sobie umieścić ze względu na ciekawe interpretacje Czytelników.

Słowa: przesądy i zabobony. Co oznaczają?

Żeby móc lepiej zrozumieć cały artykuł pozwolę sobie na wklejenie jednej z definicji, którą udało mi się znaleźć w internecie. Moim zdaniem idealnie definiuje poniższe dwa słowa, które w gruncie rzeczy są bliskoznaczne.

Przesąd i zabobon – bezpodstawna, uparcie żywiona i niewrażliwa na argumentację wiara w istnienie związku przyczynowo-skutkowego między danymi zdarzeniami. Wypływać ona może ze stereotypów zakorzenionych w tradycji i kulturze. Jest pozbawiona racjonalnych podstaw i niemożliwa do weryfikacji.
(źródło: Wikipedia)

Mało znane przesądy i zabobony na Podlasiu, zasłyszane od ludzi

Niektóre są powtarzane z pokolenia na pokolenie. Inne ulegają transformacjom i ich znaczenie w zależności od lokalizacji na Podlasiu jest różne. Pozwoliłem sobie w niektórych punktach na przytoczenie krótkich rozmów, by lepiej zobrazować poruszany temat.

Poniżej znajduje się 12 mało znanych przesądów i zabobonów funkcjonujących na terenie Podlasia:

1. Kapcie w prezencie

Pani Krystyna pisze: Prezent z kapci zwiastuje rychłe rozstanie.

Rozmowa między Panią Anną i Panią Krystyną:
– Pani Anna pisze: O kurde mąż na gwiazdkę dał mi kapcie.
– Pani Krystyna pisze: Szybko zapłać! Może być jeden grosik.

Komentarz autora bloga: W momencie, kiedy zapłacisz nawet 1 grosika za kapcie, przestają być prezentem – podarkiem.

2. Pożyczanie butów swojej kobiecie

Pani Ewelina pisze: Ja słyszałam, że nie można dawać butów swojej kobiecie, bo w nich ucieknie.

3. Uciekające pieniądze z portfela

Pani Wiesława pisze: Nie stawiamy torebki na podłodze, bo pieniądze szybko ”uciekną” z portfela.

4. Skazana na bliźniaki

Pani Maria pisze: Dawniej mówiono, że nie wolno jeść warzyw i owoców, które są razem wyrośnięte, bo ta kobieta będzie mieć bliźniaki.

Takie przesądy były dawniej, w które dziś mało kto wierzy. Tylko są powodem do śmiechu, ale i to dobre.

*Razem wyrośnięte owoce lub warzywa oznacza to kiedy, np. dwa pomidory są ze sobą połączone – zrośnięte.

Pani Iwona dopowiada: Nie tyle co bliźniaki, co się podwoi, jak te owoce. Czyli drogie Panie i Panowie starający się o potomka, wcinać podwójne, wrośnięte owoce i warzywa.

Podchodzę do tego jak do naszej tradycji. Kiedyś zboże, każdy sierpem kosił, a właściwie żął. Później można było kosą, ale i tak trzeba było zacząć sierpem. To nasza kultura, tradycja i chociaż już dawno nie na czasie to szkoda by było o niej zapomnieć.

5. Noże w prezencie

Pani Kristina pisze: Nie daje się też noży w prezencie, bo grozi to zerwaniem (przecięciem) kontaktu ze sobą.

Pan Adam dopowiada: Ogólnie to nie daje się nic ostrego, np. kaktusa w prezencie… tak słyszałem.

6. Przejście pod drabiną

Pani Wiesława pisze: Przejście pod drabiną przynosi pecha.

7. Czerwona wstążeczka

Pani Grażyna pisze: A czerwona wstążeczka zawiązana jest przeciw urokom.

Komentarz autora bloga: To wciąż żyje! Na łóżeczku nowo narodzonego dziecka mojego kolegi, Babcia pierwsze, co zrobiła to przywiązała czerwoną wstążeczkę przeciwko złym urokom.

8. Podróże

Pani Agnieszka pisze: Należy usiąść przed podróżą.

Gdy wybierasz się w dłuższą podróż, np: do Białegostoku. To na chwilkę usiądź przed podróżą.

Pani Bar dopowiada: To wschodni przesąd i do dziś stosowany.

Rozmowa między Panią Edytą i Panią Agnieszką:
– Pani Edyta: Jak pierwszy raz to powiedzenie usłyszałam to się bardzo zdziwiłam. Bo po co siadać, jak i tak kilka godzin, będę siedzieć podróżując autem?
– Pani Agnieszka: To jest zagadka.
– Pani Edyta: Dokładnie. Ale od tamtej pory, także używam powiedzenia: usiądźmy przed podróżą. Tak się przyjęło u mnie od 6 lat.
– Panie Agnieszka: Ja też to zawsze powtarzam. Moi goście czasem patrzą zdziwieni i siadają.

9. Zapominalscy

Pani Agnieszka pisze: (…) gdy czegoś zapomnisz i wrócisz po to do domu, to też na chwilkę przysiądź, aby wszystko poszło szczęśliwie.

Pani Barbara dopowiada: (…) Ja tak robię, chociaż nie wiem czemu. Chyba, żeby nic mi się złego nie przytrafiło. Widzę, że nie tylko ja tak robię.

Rozmowa między Panią Magdaleną, Barbarą i Heleną:
– Pani Magdalena pisze: Mój mąż zawsze mówi, żebym ja się wróciła do domu, bo on będzie musiał siedzieć.
– Pani Barbara piszę: Cwany. Ciebie wysyła na siedzenie, a może wie, że Ty nie masz zwyczaju przysiądnąć sobie i będziesz szybciej z powrotem, niż on?
– Pani Magdalena pisze: No właśnie tak, znam ten zabobon, ale nie przestrzegam i dla tego mnie wysyła.
– Pani Helena pisze: Ja staram się nie wracać.
– Pani Barbara pisze: Również staram się nie wracać, bo muszę wtedy obowiązkowo przysiąść na chwilę. No, ale czasami trzeba wrócić.

10. Puste wiadro

Pani Jolanta pisze: Kiedy byłam dzieckiem to w mojej wsi starano się nie przechodzić przed idącymi wiejska drogą z pustym wiadrem, bo to wróżyło niepowodzenie, a że wieś, a właściwie zaścianek był tak usytuowany, że po jednej stronie drogi były *gumna, a po drugiej domy w ogrodach to drogę przekraczano często! Bywało, że ktoś z mieszkańców przynaglał dzieci idące do szkoły, że jak się nie pospieszą to im drogę z pustym wiadrem przejdzie.

*Gumno – termin stosowany w zależności od regionu na określenie odgrodzonej części gospodarstwa chłopskiego przeznaczonej dla przechowania lub młócenia zboża lub na klepisko w stodole, na którym mełło się zboże, a także na podwórze z budynkami gospodarskimi. (źródło: Wikipedia).

Rozmowa między Panią Bar i Panią Jolantą:
– Pani Bar pisze: A przecięcie drogi z pełnym wiadrem, koszem, wróżyło pomyślność.
– Pani Jolanta pisze: Przez analogię chyba tak, ale o tym się nie mówiło, a przynajmniej ja nie pamiętam, bo częściej ostrzegano przed złem.

11. Swędzące dłonie

Pani Iwona pisze: Kiedy swędzi Cię lewa dłoń podrap ją „do siebie”, a będziesz mieć przypływ gotówki. Podrap „od siebie” będziesz mieć wydatek – co wcale nie oznacza, że będzie źle, bo to może oznaczać sfinalizowanie jakiejś ważnej oferty (kupna samochodu, mieszkania, itp.). Analogicznie jest z prawą drapiesz „do siebie” – możesz spodziewać się gości, „od siebie” ty będziesz gościem.

Pani Bożena dopowiada: Prawa swędzi, będziesz się witać, lewa… też coś było, ale nie pamiętam.

12. Swędzące oko

Pani Iwona pisze: Kiedy swędzi oko to na płacz (bez względu, które swędzi). Chociaż niektórzy mówią: prawe – łzawe, lewe – śmiewe.

Pani Jolanta dopowiada: A ja znam prawe na zabawę, lewe na ulewę i u mnie się to sprawdza.

Podsumowanie – Mało znane przesądy i zabobony na Podlasiu

Jak widać przesądy i zabobony na Podlasiu mają się dobrze i ich nie brakuje. Wierzenia ludowe są przebogate. Czas jednak płynie i to, co kiedyś było „chlebem powszednim” dziś wielkimi krokami zanika. Chcąc uratować część podlaskiej kultury stworzyłem ten artykuł. Mam jednak prośbę. Jeśli znasz jakiś inny przesąd lub któryś z przytoczonych wyżej jest ci znany jednak w innej formie. Napisz proszę w komentarzu. Ta wiedza pozostanie tu na długo, w jednym miejscu.

Koniecznie zajrzyj również do artykułu, pt. Śmierć na Podlasiu – tradycje i przesądy. ZNajdziesz tam cząstkę kultury Podlasia, która małymi krokami umiera.

A jeśli zapragniesz ruszyć na Podlasie w poszukiwaniu przesądów i zabobonów to polecam artykuły, pt. Wycieczka na Podlasie – 6 pomysłów na plan podróży oraz Szlaki turystyczne na Podlasiu – 6 propozycji na weekend. Wiedza w nich zawarta poprowadzi Cię i nada podróży rytm.